De escalatietrap van Friedrich Glasl

06-08-20 12:46 Door Rob Vens

De escalatietrap van Friedrich Glasl

In dit artikel wordt een belangrijk model uitgelegd: de escalatietrap van Friedrich Glasl. Dit model wordt algemeen gebruikt om uit te leggen op welke wijze conflicten zich ontwikkelen, en op basis van het stadium (de "trede") in het conflict welke maatregelen (interventies) zinvol zijn om het conflict aan te pakken.

Wie is Friedrich Glasl?

Geboren in Wenen, Oostenrijk, op 23 mei 1941. Eén van de meest invloedrijke experts op het gebied van conflict management.

Waarom is het concept van de escalatietrap zo belangrijk?

Mensen realiseren zich vaak onvoldoende hoe een sluimerend conflict of zelfs een nog nauwelijks impact hebbend gevoel van ongenoegen kan escaleren. Het is heel menselijk om allerlei gedachten te hebben rond een beginnend conflict: het zal aan mij liggen, het gaat vanzelf wel over, ik moet niet zo moeilijk doen, de ander wil toch niet veranderen, ik moet er maar mee leren leven. Of allerlei varianten die eigenlijk niet veel anders doen dan een conflict internaliseren, naar binnen richten.
We schieten daar weinig mee op. Het conflict verdwijnt daardoor niet echt, hoogstens zal het een tijdlang uit je gezichtsveld blijven, maar dat is slechts een tijdelijke oplossing.
De escalatietrap laat een standaard ontwikkeling zien van een conflict dat niet wordt opgepakt op een manier die het conflict expliciet maakt, als het ware tentoonstelt. Het helpt ons de werkelijkheid onder ogen te zien: als we niets doen of doen alsof er niets aan de hand is, is dit wat er meestal gaat gebeuren.

Wat is de escalatietrap?

escalatieladder

Conflicten die niet onderhanden worden genomen doorlopen de volgende stadia of fasen:

  1. Tension - Spanning
    Spanning, ongenoegen, een soms nauwelijks benoemd gevoel van onbehagen of ergernis.
  2. Debate - Discussie
    De spanning begint zich te vertalen in woordenwisselingen, steken onder water.
  3. Actions instead of words! - Geen woorden maar daden!
    Het blijft niet langer bij woorden.
  4. Coalitions - Bondjes
    Binnen de beschikbare sociale relaties wordt actief gezocht naar medestanders. Er worden coalities gesmeed, en de bondjes werken actief aan het vergroten van de interne cohesie en het vereenvoudigen van het vijand beeld.
  5. Loss of face - Gezichtsverlies
  6. Threat strategies - Dreigings strategieën
  7. Limited destruction - Vernietiging binnen grenzen
  8. Total annihilation - Totale vernietiging
    Het gaat alleen nog maar over de totale vernietiging van de tegenstander.
  9. Together into the abyss - Samen de afgrond in
    Er is geen enkele ruimte meer, de volledige vernietiging van de vijand is belangrijker geworden dan de eigen overleving.

Hoe later in een escalatie wordt geïntervenieerd, bijvoorbeeld door een mediation, hoe moeilijker het wordt. 

In de laatste drie fasen is feitelijk geen interventie meer mogelijk, het conflict leidt onvermijdelijk tot destructie en we kunnen meestal niet meer doen dat dit scenario zich uit laten spelen.

Een mediator in deze fasen kan ook geen interventies meer doen. Zoals Friedrich Glasl zelf uitlegde: "het enige wat nog zou kunnen werken, is voorbeeldgedrag". Mensen in heftige conflicten die het hoofd koel houden, die de "ander" nog steeds als mens kunnen blijven zien, kunnen katalysatoren zijn voor herstel.